ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΤΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ ΤΟΥ 490Π.Χ (ΒΙΝΤΕΟ)

Αν και σήμερα η προσπάθεια για παγκοσμιοποίηση επιχειρείται μέσω της Οικονομίας,
όλους τους προηγούμενους αιώνες της ανθρώπινης Ιστορίας, αυτό το έργο το
προσπαθούσαν με άλλους τρόπους... Οι ίδιες οι περίφημες περσικές εκστρατείες
κατά της Ελλάδας- οι πασίγνωστοι περσικοί πόλεμοι - εντάσσονταν στα πλαίσια
της επέκτασης προς τα δυτικά μιας τεράστιας αυτοκρατορίας που φιλοδοξούσε
να συμπεριλάβει το μεγαλύτερο μέρος του τότε γνωστού κόσμου. Στην
πραγματικότητα επρόκειτο για μια ακόμη απόπειρα πραγματοποίησης του
παλιού μονοθεϊστικού σχεδίου: Μία χώρα, ένας ηγεμόνας, ένας θεός... Γι' αυτόν
ακριβώς το λόγο, η μάχη του Μαραθώνα, η πρώτη σύγκρουση Ελλήνων και Περσών
στα πλαίσια του παραπάνω σχεδίου, αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Αν και είναι γνωστές
ακόμη και λεπτομέρειες της, πολλά μένουν ακόμη να μελετήσουμε και να
ανακαλύψουμε για εκείνη την καθοριστική για το μέλλον ολόκληρου του κόσμου μάχη,
στην οποία πιθανόν έλαβαν μέρος και κάποιες άγνωστες, ακόμη και εξωανθρώπινες
δυνάμεις, που ήθελαν να έχει το αποτέλεσμα το οποίο είχε...

Η Μάχη του Μαραθώνα (αρχαία ελληνικά Μάχη τοῦ Μαραθῶνος), που διεξήχθη τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο του 490 π.Χ, αποτελεί σύγκρουση μεταξύ των Ελλήνων (Αθηναίοι και Πλαταιείς) και των Περσών κατά την πρώτη εισβολή των Περσών στην Ελλάδα.

Μετά την αποτυχία της Ιωνικής Επανάστασης, ο Δαρείος συγκέντρωσε μεγάλη δύναμη για να εκδικηθεί την Αθήνα και την Ερέτρια, οι οποίες είχαν βοηθήσει τους Ίωνες. Το 492 π.Χ, έστειλε δύναμη, υπό την ηγεσία του Μαρδόνιου αλλά ο περσικός στόλος καταστράφηκε από τρικυμία παραπλέοντας τον Άθω. Τελικά το 490 π.Χ., υπό τη διοίκηση του Δάτη και του Αρταφέρνη, ο περσικός στρατός κατέλαβε τις Κυκλάδες, κατέστρεψε την Ερέτρια και στρατοπέδευσε στον Μαραθώνα, όπου τους αντιμετώπισε μια δύναμη Αθηναίων και Πλαταιέων. Η μάχη έληξε με αποφασιστική νίκη των Ελλήνων και οι Πέρσες αναγκάσθηκαν να φύγουν στην Ασία. Ο Δαρείος άρχισε να συγκεντρώνει και πάλι στρατό, αλλά πέθανε σε λίγο. Ο γιος του Ξέρξης επιχείρησε και εισέβαλε στην Ελλάδα (το 480 π.Χ), αλλά η εισβολή του έληξε με αποτυχία.
Η μάχη του Μαραθώνα έδειξε στους Έλληνες ότι μπορούσαν να νικήσουν τους Πέρσες. Κατά τους σύγχρονους ιστορικούς και μελετητές, η μάχη στον Μαραθώνα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία της ανθρωπότητας - ο Edward Shepherd Creasy συμπεριλαμβάνει τη μάχη του Μαραθώνα στο έργο The Fifteen Decisive Battles of the World: from Marathon to Waterloo (Οι Δεκαπέντε πιο Αποφασιστικές Μάχες του Κόσμου: από τον Μαραθώνα στο Βατερλώ), ενώ ο Τζων Στιούαρτ Μιλ είχε δηλώσει ότι «η μάχη του Μαραθώνα αποτελεί σημαντικότερο γεγονός για τη βρετανική ιστορία από τη μάχη του Χάστινγκς».

 

Τα γεγονότα λίγο πρίν και κατά τη διάρκει της μάχης

 

 

Οι Αθηναίοι αφού έφτασαν στον Μαραθώνα, στρατοπέδευσαν στα υψώματα
του όρους Αγρελίκι, πάνω από το σημερινό χωριό Βρανά. Μόνοι οι Πλαταιείς
από τους υπόλοιπους Έλληνες βοήθησαν τους Αθηναίους και έφτασαν αφού
εκείνοι είχαν στρατοπεδεύσει. " Ήλθομεν, είπαν, να θέσωμεν ομού την κρηπίδα
της ελευθερίας επί του ιερού τούτου τόπου"! Τη στιγμή της συναντήσεως
Αθηναίων και Πλαταιών ανέκρουσαν τα δόρατα τους επί των ασπίδων τους
σε θριαμβευτικό αλαλαγμό, προάγγελο της νίκης... Όταν όλα ήταν έτοιμα,
στην τελική παράταξη των αντιπάλων στρατών, το μεταξύ τους
διάστημα - ένα καθ' όλα ομαλό πεδίο - είχε απόσταση οκτώ σταδίων,
δηλαδή 1.500 μέτρων. Μετά τις θυσίες και το μικρό λόγο του Μιλτιάδη,
δόθηκε από τον ίδιο το σύνθημα της επίθεσης.

Σηκώθηκε ένας αλαλαγμός από το μέρος της Ελληνικής
φάλαγγας και μια τρομερή πολεμική ιαχή σαν κεραυνός, εναρμονισμένη με τον
πολεμικό παιάνα. Η απόσταση των 1.500 μέτρων φάνηκε σαν εκατό μέτρα. Οι
Πέρσες δεν μπόρεσαν ποτέ να καταλάβουν πώς οι πεζοί και βαριά οπλισμένοι
Αθηναίοι έφτασαν τόσο γρήγορα και ξεκούραστοι τις γραμμές τους. Νόμιζαν
ότι ήταν παράφρονες και μαινόμενοι! Τέτοια ήταν η ορμή και η ένταση των
Αθηναίων, ώστε οι Πέρσες δεν πρόλαβαν να κινηθούν καν! Αργότερα, μετά
τη μάχη, οπλίτες Αθηναίοι θα πουν ότι λίγο πιο μπροστά από τον Μιλτιάδη,
που οδηγούσε τη φάλαγγα, έτρεχε λουσμένος σε ένα χρυσό φως ο ήρωας της
Αθήνας, ο Θησέας, βαριά οπλισμένος σαν πεζός, κι αυτός ήταν εκείνος που
έπεσε πρώτος επάνω στο κέντρο των Περσών.Η σύγκρουση μεταξύ τω δύο
στρατών υπήρξε φοβερή. Χωρίς οι Αθηναίοι να ελαττώσουν την ορμή τους
άρχισαν να νικούν στα δύο άκρα της παράταξης και να τρέπουν τους αντιπάλους
σε φυγή. Στο κέντρο όμως, όπου 2.000 Αθηναίοι πολεμούσαν με 18.000 εκλεκτούς
του Περσικού στρατού, νικούσαν οι Πέρσες. Εδώ ακριβώς συνέβη το δεύτερο από
τα θαυμαστά της μάχης του Μαραθώνα.

Ένας γιγαντόσωμος "αγροίκος", με γενειάδα που κάλυπτε την ασπίδα του,
άγνωστος σε όλους, κρατώντας τη μεγάλη λαβή ενός αρότρου της εποχής
(την εχέτλη), κατέβηκε με μεγάλη ορμή από το βουνό σκορπώντας το θάνατο
και τον "πανικό" (η λέξη προέρχεται από τον Πάνα) στους
Πέρσες, κατόρθωσε να φτάσει στο κέντρο της μάχης και να ενωθεί με τους
2.000 Αθηναίους που διοικούσαν ο Θεμιστοκλής και ο Αριστείδης και εκεί άρχισε
να "θερίζει" τους Πέρσες. Όπως θα διηγηθεί μετά τη μάχη ένας αυτόπτης
μάρτυρας - οπλίτης της φυλής που διοικούσε ο Αριστείδης - ο Επίζηλος του
Κουφαγόρου, ενώ πολεμούσε σώμα με σώμα, του φάνηκε ξαφνικά ότι είδε απέναντί
του ένα πανύψηλο οπλίτη που τα γένια του σκέπαζαν την ασπίδα του. Έμοιαζε σαν
φάντασμα που κρατούσε στα χέρια του ένα πολύ φωτεινό όπλο! Πέρασε ακριβώς
δίπλα του, σκοτώνοντας πέντε Πέρσες αντιπάλους και αυτή η σκηνή ήταν η
τελευταία που είδε ο Επίζηλος γιατί από κάποια υπερβολική λάμψη, τυφλώθηκε!

 

Περίπου επτακόσια χρόνια αργότερα, όταν ο Παυσανίας επισκέφτηκε στην Αθήνα
την Ποικίλη Στοά, η οποία ονομάστηκε έτσι από τις πολλές και διάφορες ζωγραφιές
που την διακοσμούσαν, είδε ότι αυτές ολοκληρώνονταν με την απεικόνιση εκείνων που
πολέμησαν στον Μαραθώνα τον Σεπτέμβρη του 490π.Χ. Ανάμεσά τους, οι ονομαστοί
ζωγράφοι Πάναινος και Μίκων φρόντισαν να ξεχωρίζει ο Πολέμαρχος Καλλίμαχος,
ο Στρατηγός Μιλτιάδης και ο Ήρωας ο ονομαζόμενος Έχετλος ή Εχετλαίος.
"Υπάρχει η παράδοση πως στη Μάχη του Μαραθώνος έλαβε μέρος και κάποιος που
έμοιαζε με αγρότη στην εμφάνιση και στην περιβολή. Αυτός σκότωσε πολλούς από
τους βαρβάρους με ένα άροτρο και όταν η μάχη τελείωσε, εξαφανίστηκε", λέει
χαρακτηριστικά ο Παυσανίας. Οι περιγραφές των πολλών αυτόπτων μαρτύρων, η φοβερή
του δύναμη και αποτελεσματικότητα, καθώς και το γεγονός ότι ήταν τελείως άγνωστος
σε όλους, άφησαν στους Αθηναίους βαθιά εντύπωση, τόσο που ρώτησαν το Μαντείο των
Δελφών, ποιός ήταν ο ήρωας αυτός, ο θεός δεν χρησμοδότησε τίποτα περισσότερο από
το ότι πρέπει να τιμούν τον Ήρωα Εχετλαίο...

 

Αλλά η μάχη του Μαραθώνα σχετίζεται με πολλά άλλα παράξενα και υπερφυσικά
συμβάντα που ο θρύλος τους έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Εκτός από την
παρουσία του φοβερού πολεμιστή Εχετλαίου ο οποίος μάλιστα λέγεται ότι
βγήκε από το ιερό σπήλαιο του Πανός στον Μαραθώνα, αναφέρεται η εμφάνιση
του ίδιου του Πάνα στη μάχη αλλά και στον Φειδιππίδη, τον οποίο οι Αθηναίοι
έστειλαν στη Σπάρτη για να ζητήσει βοήθεια. Καθώς περνούσε από το όρος Παρθένιο
που δεσπόζει της Τεγέας, ο Παν τον φώναξε με το όνομά του και παρήγγειλε να πει στους
Αθηναίους ότι δεν του δίνουν την πρέπουσα σημασία, παρά το γεγονός ότι αυτός διάκειται
ευνοϊκά απέναντί τους και ότι πολλές φορές τους βοήθησε στο παρελθόν και θα
κρατήσει την ίδια στάση και στο μέλλον. Μετά την νικηφόρα μάχη στον Μαραθώνα,
οι Αθηναίοι πίστεψαν τη διήγηση του Φειδιππίδη και ίδρυσαν ιερό του Πανός κάτω από
την Ακρόπολη. Σώζεται μάλιστα επίγραμμα που αποδίδεται στον λυρικό ποιητή
Σιμωνίδη τον Κείο (556- 468π.Χ.) και αναφερόταν σε άγαλμα του Πανός, ανάθημα
του στρατηγού Μιλτιάδη: "Τον τραγόπουν εμέ Πάνα, τον Αρκάδα, τον κατά Μήδων,
τον μετ' Αθηναίων, στήσατο Μιλτιάδης." (Προς τιμή μου, εμένα του τραγοπόδαρου
Πάνα, του Αρκάδα, που πολέμησε μετά των Αθηναίων τους Μήδους, έστησε αυτό
το ανάθημα ο Μιλτιάδης). Μερικοί μάλιστα πιστεύουν ότι Παν και Έχετλος είναι ένα
και το αυτό πρόσωπο! Οι παραδόσεις αναφέρουν ακόμα και παράξενα φώτα την ώρα
της μάχης στην περιοχή του μεγάλου έλους προς την πλευρά που κατείχαν οι Πέρσες.

 

 

Αλλά τα παράξενα φαινόμενα συνεχίστηκαν. Για πολλά χρόνια οι τριγύρω
χωρικοί άκουγαν κλαγγές όπλων, φωνές ανθρώπων και χρεμετίσματα αλόγων
από το πεδίο της κοσμοϊστορικής μάχης. Λέγεται ότι καμμία φορά τα ίδια
ακούγονται και σήμερα ακόμη! Κάποιος Αθηναίος οπλίτης είχε μαζί του στη
Μάχη του Μαραθώνα τον υπερμεγέθη σκύλο του, άγριο και τρομερό, που
μαχόταν με τα δόντια ηρωϊκά εναντίον των Περσών. Το σκυλί έδειξε γενναιότητα
και για τον κίνδυνο που διέτρεξε, έλαβε ως αμοιβή την απεικόνιση του ανάμεσα
σ' εκείνους που περιβάλουν τον Κυνέγειρο, τον Επίζηλο και τον Καλλίμαχο.
Όλοι αυτοί, καθώς και ο σκύλος, είχαν φιλοτεχνηθεί από το ζωγράφο Μίκωνα
στην Ποικίλη Στοά.

 

Όπως είναι φυσικό, η εποχή μας προσφέρει πολλές εναλλακτικές δυνατότητες
ερμηνείας όλων αυτών των φαινομένων. Ιδιαίτερα για την περίπτωση του
αινιγματικού Έχετλου, ο γνωστός ερευνητής Α.Πουρναρόπουλος - θέλοντας να
κινηθεί ακριβώς σ' αυτά τα νέα πλαίσια ερμηνείας - ερεύνησε μερικές ενδιαφέρουσες
εκδοχές... Ξεκίνησε προσπαθώντας να ανακαλύψει πώς πραγματικά ήταν το
"Ησιόδειο Άροτρο" - η εχέτλη - εκείνη την περίοδο. Βρήκε λοιπόν μία παράσταση
αρόσεως αγρού με ένα τέτοιο άροτρο , σε ένα αρχαίο αγγείο χρονολογίας 460-450π.χ.
Είναι όμως αξιοσημείωτο ότι το σχήμα της εχέτλης θυμίζει ένα υπερσύγχρονο όπλο!
Αν τολμήσουμε να προχωρήσουμε, τι θα μπορούσε να ήταν αυτό; Εάν ήταν πολυβόλο
όπλο με εκρηκτικά βλήματα, οι Αθηναίοι θα έλεγαν ότι ο Ήρωας Εχετλαίος πολεμούσε
με "κεραυνούς". Εάν ήταν είδος "φλογοβόλου" τότε θα έλεγαν ότι αυτός πολεμούσε
με πύρινη ρομφαία. Αλλά δεν συνέβη ούτε το ένα ούτε το άλλο. "Θα μπορούσε το
παράξενο όπλο να ήταν όπλο ακτίνων;" αναρωτιέται ο Α.Πουρναρόπουλος. Την
απάντηση τη βρίσκουμε κρυμμένη στα κείμενα του Ηροδότου. "στην μάχη του
Μαραθώνα σκοτώθηκαν 6.400 περίπου Πέρσες και 192 Αθηναίοι. Στη διάρκεια της
σύγκρουσης συνέβη κάτι πολύ παράξενο: ένας Αθηναίος οπλίτης, ο Επίζηλος, γιος
του Κουφαγόρα, πολεμούσε γενναία στήθος με στήθος, όταν ξαφνικά έχασε την όραση
του και στα δύο του μάτια, μολονότι δεν τον είχε ακουμπήσει τίποτα, ούτε δόρυ,
ούτε ξίφος , ούτε κανένα βέλος τόξου. Από τότε έμεινε τυφλός μέχρι το τέλος
της ζωής του! Θεϊκή ενέργεια ή προηγμένη τεχνολογία, το σίγουρο είναι ότι εκείνο
το Σεπτέμβρη στο Μαραθώνα συνέβησαν πράγματα που μας πείθουν πως εκείνη η
μάχη θα καθόριζε το μέλλον όλης της ανθρωπότητας...

 

"Εν ταύτη τη εν Μαραθώνι μάχη απέθανον των βαρβάρων κατά εξακισχιλίους και τετρακοσίους άνδρας, Αθηναίων δε εκατόν και ενενήκοντα και δύο έπεσον μεν αμφοτέρων τοσούτοι. Συνήνεικε δε αυτόθι θώμα γενέσθαι τοιόνδε Αθηναίον άνδρα Επίζηλον τον Κουφαγόρεω εν τη συστάσι μαχόμενόν τε και άνδρα γινόμενον αγαθόν των ομμάτων στερηθήναι, ούτε πληγέντα ουδέν του σώματος ούτε βληθέντα, και το λοιπόν της ζόης διατελέειν από τούτου του χρόνου εόντα τυφλόν. Λέγειν δε αυτόν περί του πάθεος ήκουσα τοιόνδε τινά λόγον άνδρα οι δοκέειν οπλίτην αντιστήναι μέγαν, του το γένειον την ασπίδα πάσα σκιάζειν, το δε φάσμα τούτο εωυτόν μεν παρεξελθείν, τον δε εωυτου παραστάτην αποκτείναι. Ταύτα μεν δη Επίζηλον επυθόμην λέγειν."

Μεταφραση:

"Στη συγκεκριμένη τέλος, μάχη του Μαραθώνα έχασαν τη ζωή τους από μέρους των βαρβάρων έξι χιλιάδες τετρακόσιοι άνδρες, ενώ από τους Αθηναίους εκατόν ενενήντα δύο. Τόσοι λοιπόν έπεσαν και από τις δύο μεριές. Εκεί εξάλλου έτυχε να συμβεί και το ακόλουθο παράδοξο γεγονός: ο Αθηναίος πολίτης Επίζηλος, γιος του Κουφαγόρα, εκεί που πολεμούσε σώμα με σώμα και αναδεικνυόταν σε γενναίο πολεμιστή, έχασε την όρασή του, χωρίς να χτυπηθεί, ούτε από κοντά ούτε από απόσταση, σε κάποιο σωματικό του σημείο και από αυτό το χρονικό σημείο και μετέπειτα, στο υπόλοιπο της ζωής του ήταν τυφλός. Πληροφορήθηκα μάλιστα ότι αφηγείται αυτός, σχετικά με το πάθημά του, μια ιστορία σαν και την παρακάτω: είχε, λέει, την εντύπωση πως στεκόταν απέναντί του ένας τεραστίων διαστάσεων οπλίτης, που το γένι του κάλυπτε όλη του την ασπίδα, και ότι η οπτασία αυτή για τον ίδιο τον Επίζηλο αδιαφόρησε, σκότωσε όμως τον διπλανό σύντροφό του στη μάχη. Ακριβώς αυτά πληροφορήθηκα να εξιστορεί ο Επίζηλος."


Οι Αθηναίοι ρώτησαν το Μαντείο των Δελφών να μάθουν ποιος ήταν ο άγνωστος ήρωας που πολέμησε μαζί τους και το Μαντείο τους έδωσε την απάντηση πως έπρεπε να τιμούν τον ήρωα Εχετλαίο.

“Συνέβη δε ως λέγουσιν, άνδρα εν τη μάχη παρείναι το είδος και την σκευήν άγροικον. Ούτος των βαρβάρων πολλούς καταφονεύσας αρότρω, μετά το έργον ην αφανής. Ερομενοις δε Αθηναίοις άλλο μεν ο θεός ες αυτόν έχρησεν ουδέν, τιμάν δε Εχετλαίον εκέλευσεν ήρωα.” (Παυσανίας βιβλ. 1, κεφ. 32)

 

ΠΗΓΕΣ:  Τα αρχαία κείμενα που αναφέρονται πάντως στον Εχετλαίο είναι:
Παυσανίας,Αττικα,32.5
Και Ηρόδοτος 6ο βιβλίο,117
Φιλούμενος
ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
ΜΥΘΟΣ ή ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ